Η Ιαπωνία και η Ε.Ε ολοκλήρωσαν την διμερής συμφωνία οικονομικής συνεργασίας, που είχε ανακοινωθεί από το προηγούμενο καλοκαίρι. Σύμφωνα με την επίτροπο Εμπορίου της Ε.Ε, Cecilia Malmstrom αυτή είναι η μεγαλύτερη συμφωνία που έχει διαπραγματευθεί ποτέ η Κομισιόν. Σε κοινή ανακοίνωση του Ιάπωνα πρωθυπουργού Shinzo Abe και του προέδρου της Κομισιόν Jean-Claude Juncker αναφέρεται ότι αυτή η εμπορική συμφωνία είναι ηχηρό μήνυμα υπέρ του ελεύθερου εμπορίου και κατά του προστατευτισμού, που φαίνεται να κερδίζει έδαφος τα τελευταία χρόνια.
Χρειάστηκαν διαπραγματεύσεις πέντε ετών για να οριστικοποιήσουν Ευρωπαϊκή Ένωση και Ιαπωνία τη συμφωνία αυτή. Είναι η μεγαλύτερη συμφωνία ελεύθερου εμπορίου στον πλανήτη και δημιουργεί την πιο εκτεταμένη ανοιχτή οικονομική ζώνη, καλύπτοντας περίπου 600 εκατομμύρια ανθρώπους και το 30% του παγκόσμιου ΑΕΠ. Οι εμπορικές συναλλαγές ανάμεσα στην Ευρώπη και στην Ιαπωνία ανήλθαν στα 140 δισ. δολάρια το 2016.
Βάσει των όρων της συμφωνίας, θα μειωθούν οι δασμοί στις εισαγωγές τροφίμων –κυρίως στα τυροκομικά προϊόντα και στο χοιρινό κρέας, αλλά και κρασιού από την Ε.Ε. στην Ιαπωνία. Ως αντάλλαγμα, οι ιαπωνικές αυτοκινητοβιομηχανίες θα έχουν ευκολότερη πρόσβαση στις αγορές της Ε.Ε.
Επίσης οι Ευρωπαίοι θα καταργήσουν σταδιακά δασμό 10% που είχαν επιβάλει στα ιαπωνικά αυτοκίνητα και στα ανταλλακτικά (3%) εντός επταετίας.
Η συμφωνία οικονομικής εταιρικής σχέσης θα εξαλείψει το μεγαλύτερο μέρος των δασμών ύψους 1 δισ. ευρώ που καταβάλλονται σε ετήσια βάση από τις εταιρείες της ΕΕ που πραγματοποιούν εξαγωγές στην Ιαπωνία, καθώς και μια σειρά μακροχρόνιων κανονιστικών εμποδίων.
Θα ανοίξει, επίσης, την ιαπωνική αγορά των 127 εκατομμυρίων καταναλωτών στις εξαγωγές σημαντικών γεωργικών προϊόντων και θα αυξήσει τις ευκαιρίες της ΕΕ για εξαγωγές σε διάφορους άλλους τομείς.
Η Ιαπωνία από τη μεριά της θα μειώσει δασμούς στο 97% των τροφίμων και κρασιών που εισάγονται από την Ε.Ε. Σύμφωνα με τους αναλυτές της JPMorgan, οι Αμερικανοί αγρότες θα υποστούν σημαντικές συνέπειες από τη συμφωνία Ε.Ε. – Ιαπωνίας.
Η ιαπωνική αγορά αγροτικών προϊόντων είναι η τέταρτη μεγαλύτερη για τις εξαγωγικές επιχειρήσεις της Ε.Ε. Το χοιρινό κρέας είναι το βασικό γεωργικό αγαθό που εξάγεται από την Ε.Ε. στην Ιαπωνία.
Η συμφωνία αυτή επηρεάζει 600.000 θέσεις εργασίας στην Ε.Ε. που σχετίζονται με τις εξαγωγές προς την Ιαπωνία.
Παράλληλα, μισό εκατομμύριο εργαζόμενοι από κράτη-μέλη της Ε.Ε. απασχολούνται σε ιαπωνικές εταιρείες. Ετησίως, οι εξαγωγικές επιχειρήσεις της Ε.Ε. εξοικονομούν 1 δισ. ευρώ από τη μείωση των δασμών.
Δεν έχει ακόμα επιτευχθεί συμφωνία για την προστασία των επενδυτών, αλλά οι διαβουλεύσεις θα συνεχιστούν και τον επόμενο χρόνο. «Συμφωνήσαμε ότι θα χρειαστεί λίγος ακόμη χρόνος για να καταλήξουμε σε συμφωνία για την προστασία των επενδυτών», σχολίασε η κ. Malmstrom.
Η ίδια δήλωσε ότι η εμπορική συμφωνία καταδεικνύει πόσο σημαντικό είναι το ελεύθερο εμπόριο με δίκαιους όρους. Οι διαβουλεύσεις ξεκίνησαν από το 2013, ενώ ο στόχος για την οριστικοποίηση της συμφωνίας πριν από τα τέλη του έτους είχε τεθεί το καλοκαίρι. Εν συνεχεία θα πρέπει να εγκριθεί από τα κοινοβούλια των κρατών.
Ο Juncker μεταξύ άλλων δήλωσε:
Η ΕΕ υλοποιεί με υποδειγματικό τρόπο τις δεσμεύσεις της, τόσο επί του τύπου όσο και επί της ουσίας. Η ΕΕ και η Ιαπωνία στέλνουν ένα ισχυρό μήνυμα για την προάσπιση του ανοικτού, δίκαιου και βασισμένου σε κανόνες εμπορίου. Η συμφωνία αυτή καθιερώνει κοινές αξίες και αρχές, ενώ αποφέρει απτά οφέλη και για τις δύο πλευρές, διαφυλάσσοντας παράλληλα τις ευαισθησίες της κάθε πλευράς.
Σύμφωνα με τη δέσμευση που αναλάβαμε τον Ιούλιο, ολοκληρώσαμε τις συζητήσεις πριν από το τέλος του έτους. Στη συνέχεια, θα μεριμνήσουμε για την υποβολή της συμφωνίας στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και στα κράτη μέλη της ΕΕ, ώστε να μπορέσουν οι επιχειρήσεις και οι πολίτες μας να αρχίσουν να εξετάζουν το πλήρες δυναμικό της πριν από το τέλος της θητείας της Επιτροπής μου.»
Τα βασικά στοιχεία της συμφωνίας είναι τα εξής:
- Η κατάργηση δασμών σε πολλά τυριά όπως το γκούντα και το τσένταρ (τα οποία σήμερα βαρύνονται με δασμό 29,8 %) καθώς και στις εξαγωγές οίνων (σημερινός δασμός 15 % κατά μέσο όρο)
- Δίνεται η δυνατότητα στην ΕΕ να αυξήσει σημαντικά τις εξαγωγές βοείου κρέατος στην Ιαπωνία, ενώ για το χοιρινό οι εξαγωγές μεταποιημένων κρεάτων θα είναι αδασμολόγητες και οι εξαγωγές νωπών κρεάτων σχεδόν αδασμολόγητες
- Η διασφάλιση της προστασίας στην Ιαπωνία για περισσότερα από 200 υψηλής ποιότητας ευρωπαϊκά γεωργικά προϊόντα, τις λεγόμενες γεωγραφικές ενδείξεις (ΓΕ), και θα διασφαλίσει επίσης την προστασία επιλεγμένων ιαπωνικών ΓΕ στην ΕΕ. Επίσης, η συμφωνία ανοίγει τις αγορές υπηρεσιών και ειδικότερα τις αγορές χρηματοπιστωτικών υπηρεσιών, ηλεκτρονικού εμπορίου, τηλεπικοινωνιών και μεταφορών
- Εξασφαλίζει την πρόσβαση των εταιρειών στις μεγάλες αγορές δημόσιων συμβάσεων της Ιαπωνίας σε 48 μεγάλες πόλεις, ενώ αίρει τα εμπόδια όσον αφορά τις δημόσιες συμβάσεις στον οικονομικά σημαντικό τομέα των σιδηροδρομικών μεταφορών σε εθνικό επίπεδο
- Λαμβάνει υπόψη συγκεκριμένους ευαίσθητους τομείς στην ΕΕ, π.χ. την αυτοκινητοβιομηχανία, προβλέποντας μεταβατικές περιόδους πριν από το άνοιγμα των αγορών
Η συμφωνία περιλαμβάνει επίσης ένα ολοκληρωμένο κεφάλαιο για το εμπόριο και τη βιώσιμη ανάπτυξη. Θέτει τα υψηλότερα δυνατά πρότυπα σε θέματα εργασίας, ασφάλειας, προστασίας του περιβάλλοντος και προστασίας των καταναλωτών, ενώ ενισχύει τις δράσεις της ΕΕ και της Ιαπωνίας για τη βιώσιμη ανάπτυξη και την κλιματική αλλαγή και διαφυλάσσει πλήρως τις δημόσιες υπηρεσίες.
Όσον αφορά την προστασία των δεδομένων, που ρυθμίζεται ξεχωριστά από τη συμφωνία οικονομικής εταιρικής σχέσης, κατά τη σύνοδο κορυφής του Ιουλίου εκδόθηκε κοινή δήλωση, στην οποία η ΕΕ και η Ιαπωνία τονίζουν τη σημασία που έχει η διασφάλιση υψηλού επιπέδου προστασίας της ιδιωτικής ζωής και ασφάλειας των δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα ως θεμελιώδες δικαίωμα και ως βασικός παράγοντας της εμπιστοσύνης των καταναλωτών στην ψηφιακή οικονομία, που επίσης διευκολύνει περισσότερο τις αμοιβαίες ροές δεδομένων, συμβάλλοντας έτσι στην ανάπτυξη της ψηφιακής οικονομίας.
Η ανακοίνωση αυτή συνεπάγεται ότι η ΕΕ και η Ιαπωνία θα ξεκινήσουν τώρα τον νομικό έλεγχο του κειμένου, που είναι επίσης γνωστός ως «νομική εξέταση». Μόλις ολοκληρωθεί η διαδικασία αυτή, το κείμενο της συμφωνίας (στα αγγλικά) θα μεταφραστεί στις άλλες 23 επίσημες γλώσσες της ΕΕ, καθώς και στα ιαπωνικά. Στη συνέχεια, η Επιτροπή θα υποβάλει τη συμφωνία προς έγκριση στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και στα κράτη μέλη της ΕΕ, με στόχο την έναρξη ισχύος της πριν από το τέλος της τρέχουσας θητείας της Ευρωπαϊκής Επιτροπής το 2019. Ταυτόχρονα, συνεχίζονται οι διαπραγματεύσεις σχετικά με τα πρότυπα προστασίας των επενδύσεων και τη διευθέτηση των διαφορών στο πλαίσιο της προστασίας των επενδύσεων.