Κυριότερος παράγοντας πρόκλησης συγκρούσεων είναι τα ελαττωματικά ελαστικά, με τα ελαττωματικά φρένα να ακολουθούν στην δεύτερη θέση (Στοιχεία του Υπουργείου Μεταφορών του Ηνωμένου Βασιλείου).

Ανησυχητικό στοιχείο για την Κύπρο είναι το γεγονός ότι 75% περίπου των ελαστικών που εφαρμόζονται είναι κακής ποιότητας ή μεταχειρισμένα, τακτική που καλό είναι να αλλάξουμε.  Για μέγιστη ασφάλεια επιλέγουμε καινούργιο, ποιοτικό και κατάλληλο ελαστικό για το ανάλογο όχημα.

Το ελαστικό είναι το μόνο σημείο του οχήματος, το οποίο έρχεται σε επαφή με τον δρόμο, γι’ αυτό και είναι πολύ σημαντικό, αφού τα σωστά ελαστικά μπορούν να σώσουν ζωές. Είναι αναγκαίο να αποφεύγουμε να εφαρμόζουμε χαμηλής ποιότητας ελαστικά στο όχημά μας.

Πότε είναι ακατάλληλα τα μεταχειρισμένα κατά την άποψη του ΤΟΜ

Για το θέμα επικοινωνήσαμε με το Τμήμα Οδικών Μεταφορών το οποίο εξήγησε ότι τα μεταχειρισμένα ελαστικά είναι ακατάλληλα όταν φέρουν εμφανείς φθορές από την χρήση σε προηγούμενο όχημα. Ο συνηθέστερος και πιο εμφανής παράγοντας για να κριθεί ένα ελαστικό ως ακατάλληλο για επανάχρηση είναι η μείωση του πάχους του πέλματος του ελαστικού (οι αυλακώσεις δεν έχουν το κατάλληλο βάθος - λιγότερο των 1.6 mm, που μετριέται σε απόσταση 3/4 από το κέντρο του πέλματος).

Άλλος ένας παράγοντας, είναι η εφαρμογή λάθος ελαστικών, όσον αφορά τις διαστάσεις. Όπως αναφέρεται σε ενημερωτικό έντυπο του Τμήματος Οδικών Μεταφορών, η εφαρμογή φαρδύτερων ελαστικών από τα προτεινόμενα του κατασκευαστή, μπορεί να αποβεί ολέθρια για την ασφάλεια του οχήματος, επειδή τα πολύ φαρδιά ελαστικά αυξάνουν το αναρτώμενο βάρος, ειδικά στις μεγάλες ταχύτητες.

Κληθείς να μας απαντήσει εάν ένα ελαστικό είναι ακατάλληλο για άλλο αυτοκίνητο, όταν προηγουμένως έχει «φορεθεί» από άλλο, το Τ.Ο.Μ. είπε ότι δεν υπάρχει τέτοιο θέμα, παρά μόνον εάν έχει υποστεί σημαντικές φθορές, που το καθιστούν ακατάλληλο για εκ νέου χρήση. Υπογράμμισε, μάλιστα, την ανάγκη της επαναχρησιμοποίησης, ούτως ώστε να μειώνεται ο αρνητικός αντίκτυπος στο περιβάλλον, κυρίως.

Η ισχύουσα τεχνική οδηγία για τα μεταχειρισμένα ελαστικά

Εξασφαλίσαμε επίσης την τεχνική οδηγία του Τμήματος Οδικών Μεταφορών, την οποία υπογράφει ο Σωτήρης Κολέττας, Διευθυντής του ΤΟΜ. Ο κ. Κολέττας επισημαίνει ότι σχετικά με «την εισαγωγή και πώληση μεταχειρισμένων ελαστικών, με ημερομηνία κατασκευής πέρα των πέντε ετών, θα ήθελα να επιστήσω την προσοχή σας ώστε κατά τον τεχνικό έλεγχο των ελαστικών ακόμα και αν το βάθος του πέλματος δεν έχει φτάσει στο ελάχιστο επιτρεπτό, αν διαπιστώνεται ότι αυτά είναι διαβρωμένα (σκουριασμένα) τότε το όχημα θα κρίνεται «ακατάλληλο».

Τονίζεται ότι έλεγχος των ελαστικών περιλαμβάνει οπτική επιθεώρηση όλου του τμήματος του ελαστικού, είτε με περιστροφή του υπεράνω του εδάφους ενώ το όχημα είναι πάνω από το φρεάτιο ή ανυψωμένο (με τη χρήση του βοηθητικού - αξονικού ψαλιδωτού ανυψωτήρα), είτε με κύλιση εμπρός και πίσω του οχήματος μέχρι τη συμπλήρωση ολόκληρου κύκλου περιστροφής των τροχών».

Οι πιο σοβαρές φθορές στα ελαστικά

Ο έλεγχος των ελαστικών μπορεί να γίνει ακόμα και από τον καθένα οδηγό, ειδικά όταν πρόκειται για εμφανείς με γυμνό μάτι ζημιές σε αυτά.

Ο παρακάτω πίνακας αναφέρει τις πιο σημαντικές ζημιές που μπορεί να καταστήσουν τα ελαστικά του αυτοκινήτου μας ακατάλληλα – ο ίδιος έλεγχος μπορεί να γίνει και για μεταχειρισμένα ελαστικά, πριν την αγορά τους:

ΕΠΕΞΗΓΗΣΗ ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΗΣ

Ε – Επανέλεγχος

Π – Παρατήρηση

Καμιά προστασία των καταναλωτών

Τέλος το ΤΟΜ μας εξήγησε ότι δεν υπάρχει κάποια διαδικασία για την πιστοποίηση της καταλληλότητας των μεταχειρισμένων ελαστικών στην Κύπρο. Η εν λόγω πιστοποίηση και σήμανση υπάρχει και ισχύει μόνο για τα καινούργια ελαστικά.

Γενικές νομικές προδιαγραφές και τοποθέτηση μεταχειρισμένων ελαστικών

Γενικές Νομικές Προδιαγραφές

Στις περισσότερες Ευρωπαϊκές χώρες, το νόμιμο ελάχιστο βάθος πέλματος για επιβατικά οχήματα είναι 1,6 mm. Για την υποβοήθηση του καταναλωτή, στις κύριες αυλακώσεις του ελαστικού υπάρχουν δείκτες φθοράς πέλματος που μειώνονται ως το επίπεδο της επιφάνειας του πέλματος όταν το πέλμα που απομένει είναι περίπου 1,6 mm.

Επιπλέον από όλα τα προηγούμενα, συνιστούμε για όλα τα ελαστικά επιβατικών οχημάτων και ελαφρών φορτηγών που χρησιμοποιούνται σε αυτοκινητοδρόμους να αποσύρονται από τη χρήση στα εξής βάθη πέλματος:

• θερινά / υψηλών επιδόσεων ελαστικά, ελαστικά για όλες τις εποχές = 3 mm  

• χειμερινά ελαστικά = 4 mm 

Οι συστάσεις αυτές βασίζονται σε δικές μας δοκιμές αλλά και στην πραγματική παγκόσμια εμπειρία που δείχνει ότι για να διατηρούν οι οδηγοί τη δυνατότητα απόδοσης (π.χ. το κράτημα σε βρεγμένο δρόμο) των ελαστικών τους, πρέπει να τα αντικαθιστούν πριν φθαρούν ως το νόμιμο ελάχιστο βάθος πέλματος του 1,6 mm. Αυτό ισχύει ιδιαίτερα για τα χειμερινά ελαστικά, για τα οποία οι χειμερινές ιδιότητες οδήγησης όπως η πρόσφυση στο χιόνι μειώνονται σημαντικά με βάθος πέλματος μικρότερο από 4 mm.

Τοποθέτηση Μεταχειρισμένων Ελαστικών

Μόλις τοποθετηθούν τα ελαστικά σε ένα όχημα και χρησιμοποιηθούν, θεωρούνται «μεταχειρισμένα». Υπάρχουν κίνδυνοι στην αγορά μεταχειρισμένων ελαστικών με άγνωστο ή αβέβαιο ιστορικό χρήσης. Τα μεταχειρισμένα ελαστικά ενδεχομένως να έχουν χρησιμοποιηθεί με ακατάλληλο τρόπο και να έχουν ζημιές που να οδηγήσουν, τελικά, στην αχρήστευση του ελαστικού.

Δεν εντοπίζεται εύκολα η κάθε ενδεχόμενη ζημιά στο ελαστικό ή οι συνθήκες που θα μπορούσαν να προκαλέσουν την αχρήστευσή του. Π.χ., οι επισκευές που δεν έγιναν σωστά ή μια ζημιά στις εσωτερικές επενδύσεις του ελαστικού είναι ορατές μόνο ύστερα από επιθεώρηση στο εσωτερικό του ελαστικού, αφού αφαιρεθεί πρώτα από τον τροχό. Πριν από την τοποθέτηση ενός μεταχειρισμένου ελαστικού θα πρέπει να ελέγχεται η κατάστασή του εξωτερικά και εσωτερικά από ειδικευμένο τεχνικό ελαστικών. Αν αγοράσετε μεταχειρισμένο όχημα και το ιστορικό των ελαστικών του σάς είναι άγνωστο, συνιστούμε τον έλεγχο των ελαστικών από ειδικευμένο τεχνικό ελαστικών, που θα πρέπει να αφαιρέσει το ελαστικό από τον τροχό για να εξετάσει και το εσωτερικό του κατάλληλα για τα χαρακτηριστικά όπως συνιστάται παρακάτω.

Συστάσεις: 

ΜΗΝ αγοράζετε, πουλάτε ή τοποθετείτε ελαστικά που παρουσιάζουν οποιοδήποτε από τα επόμενα χαρακτηριστικά:

• Τρύπες ή άλλα σημεία εισχώρησης αντικειμένων, είτε έχουν επισκευαστεί, είτε όχι. • Ενδείξεις εσωτερικής αποκόλλησης, όπως αποκόλληση πέλματος ή ζώνης (π.χ. κοιλώματα, βαθουλώματα, διογκώσεις, τοπική φθορά στο πέλμα, δονήσεις, ασυνήθιστος θόρυβος από τα ελαστικά κλπ.)

• Ενδείξεις ζημιάς από χρήση ελαστικού όταν ήταν ξεφουσκωμένο, όταν δεν είχε σωστή πίεση αέρα και/ή από υπερφόρτωση (π.χ. απόξεση εσωτερικών επενδύσεων, απόξεση φολίδων, αποχρωματισμός, εκτενής φθορά του πέλματος στους ώμους κλπ.)

• ΚΑΘΕ ζημιά σε εσωτερική επικάλυψη ή στη στεφάνη. • ΚΑΘΕ ιστορικό επαναλαμβανόμενης απώλειας πίεσης που απαιτεί συνεχή εισαγωγή αέρα. • Φθαρμένος ή απών αριθμός DOT ταυτότητας ελαστικού (TIN: Tire Identification Number), που βρίσκεται στο πλαϊνό του ελαστικού. • Ελαστικά με κωδικό ημερομηνίας παλιότερο από 10 έτη. Ο κωδικός ημερομηνίας – τα τρία ή τέσσερα τελευταία ψηφία του αριθμού DOT ταυτότητας ελαστικού (TIN) – δείχνει την εβδομάδα και το έτος κατασκευής του ελαστικού. Οι κατασκευαστές των οχημάτων είναι ενδεχόμενο, με βάση τη γνώση τους για συγκεκριμένη εφαρμογή του οχήματος,  να συστήσουν διαφορετική προθεσμία κατά την οποία πρέπει να αποσύρεται ένα ελαστικό. Η Continental συνιστά να ακολουθείτε τις οδηγίες τους.. • Να συμμετείχε σε πρόγραμμα απόσυρσης ή ανάκλησης. • Με ανεπαρκές βάθος πέλματος για συνέχιση της χρήσης (δηλ. να είναι σχεδόν φαγωμένο). Ελαστικά με βάθος πέλματος μικρότερο από 1,6 mm σε οποιοδήποτε σημείο τους είναι εντελώς φθαρμένα. • Ζημιά από χημικά, φωτιά, υπερβολική ζέστη, ή άλλη ζημιά από το περιβάλλον. • Χαρακτηρισμένο ως «άχρηστο ελαστικό»  (“scrap tire”) ή χαρακτηρισμένο με οποιονδήποτε τρόπο ως ακατάλληλο για χρήση σε αυτοκινητόδρομο. • Επισκευασμένο στο παρελθόν με σφραγιστικό ελαστικού ή με γεμιστικό υλικό. • Ελαστικά που έχουν τροποποιηθεί ώστε να μοιάζουν με καινούργια (π.χ.. με αναγομωμένο πέλμα). • Με μία από τις επόμενες ενδείξεις στο πλευρικό τοίχωμα: "NHS" (Not For Highway Use, Όχι για χρήση σε αυτοκινητόδρομο), "For Racing Purposes Only" (Χρήση μόνο για αγώνες), "Agricultural Use Only" (Μόνο γεωργική χρήση), "SL" (service limited agricultural tire, ελαστικό περιορισμένης γεωργικής χρήσης), ή οποιαδήποτε άλλη ένδειξη ότι το ελαστικό απαγορεύεται να χρησιμοποιηθεί σε δημόσιες οδούς.