Η πρόταση αποτελεί μέρος της αναθεώρησης της Οδηγίας για τα Οχήματα Τέλους Κύκλου Ζωής (End of Life Vehicles – ELV), η οποία ρυθμίζει την αποσυναρμολόγηση και την ανακύκλωση αυτοκινήτων στην Ε.Ε.
Στόχος είναι να αυξηθεί ο περιβαλλοντικός χαρακτήρας της διαδικασίας, αλλά για πρώτη φορά, το ανθράκονημα ταξινομείται ως επιβλαβές υλικό. Αν τελικά εγκριθεί, η απαγόρευση δεν θα τεθεί σε ισχύ πριν το 2029, αφήνοντας χρονικό περιθώριο για προσαρμογές.
Το ανθράκονημα έχει γίνει αναπόσπαστο υλικό στη βιομηχανία, χρησιμοποιούμενο κυρίως στην αεροναυπηγική, στις ανεμογεννήτριες, σε ορισμένα εξαρτήματα μοτοσικλετών αλλά και σε πολλά αυτοκίνητα – ιδιαίτερα σε premium κατηγορίες.
Είναι πιο ελαφρύ από το αλουμίνιο και πιο ανθεκτικό από τον χάλυβα, γεγονός που το καθιστά ιδανικό για τη μείωση του βάρους, ειδικά στα ηλεκτρικά αυτοκίνητα, όπου η μεγάλη μπαταρία προσθέτει σημαντικό βάρος. Η χρήση του βοηθά στη βελτίωση της αυτονομίας και της οδικής συμπεριφοράς.
Η ανησυχία της Ε.Ε. εστιάζει στον τρόπο απόρριψης του υλικού. Κατά την ανακύκλωση ή την καύση του, τα νήματα ανθρακονήματος μπορεί να διασκορπιστούν στον αέρα, προκαλώντας προβλήματα στον εξοπλισμό και ενδεχομένως ερεθισμούς σε ανθρώπινους ιστούς.
Οι αυτοκινητοβιομηχανίες που επενδύουν συστηματικά στο ανθράκονημα ενδέχεται να επηρεαστούν σημαντικά, ειδικά μάρκες όπως η McLaren, η οποία κατασκευάζει ολόκληρα πλαίσια από ανθράκονημα, αλλά και κατασκευαστές ηλεκτρικών μοντέλων υψηλής απόδοσης.
Οι ιαπωνικές εταιρείες Toray Industries, Teijin και Mitsubishi Chemical, που ελέγχουν πάνω από το 50% της παγκόσμιας αγοράς, επίσης αναμένεται να δεχτούν ισχυρό πλήγμα, καθώς ένα μεγάλο ποσοστό των πωλήσεών τους προέρχεται από την Ευρώπη.
Η παγκόσμια αγορά του ανθρακονήματος αποτιμήθηκε σε 5,48 δισ. δολάρια το 2024 και εκτιμάται ότι θα φτάσει τα 17,08 δισ. μέχρι το 2035, σύμφωνα με εκτίμηση της Roots Analysis. Από αυτή, περίπου το 10% έως 20% αφορά την αυτοκινητοβιομηχανία, ποσοστό που αναμένεται να αυξηθεί καθώς οι κατασκευαστές επιδιώκουν μείωση του βάρους.
Το ερώτημα που παραμένει είναι αν η Ευρώπη πράγματι θα προχωρήσει σε αυτή την απαγόρευση, ή αν θα περιοριστεί σε αυστηρότερους κανόνες διάθεσης και ανακύκλωσης του υλικού. Μέχρι να ξεκαθαρίσει η κατάσταση, οι αυτοκινητοβιομηχανίες έχουν λίγα χρόνια για να βρουν εναλλακτικές ή να προσαρμόσουν τις διαδικασίες τους.
Από σήμερα οι οδηγοί αποκτούν δωρεάν πρόσβαση στα δεδομένα των αυτοκινήτων τους
Ο νέος κανονισμός της ΕΕ -που ισχύει από τις 12 Σεπτεμβρίου 2025- αλλάζει ριζικά τον τρόπο που διαχειρίζονται οι κατασκευαστές τα δεδομένα, δίνοντας πλέον τον έλεγχο στους ίδιους τους κατόχους των οχημάτων.
Ουσιαστικά, ο κανονισμός Data Act τερματίζει την αποκλειστική διαχείριση δεδομένων από τις αυτοκινητοβιομηχανίες. Πλέον, οι οδηγοί θα έχουν ελεύθερη και χωρίς χρέωση πρόσβαση σε κρίσιμες πληροφορίες του αυτοκινήτου τους, όπως στοιχεία διάγνωσης, ιστορικό χρήσης και δεδομένα συντήρησης.
Η ρύθμιση αυτή δίνει νέες δυνατότητες στους κατόχους. Θα μπορούν να μοιράζονται δεδομένα με ασφαλιστικές εταιρείες για χαμηλότερα ασφάλιστρα, να επιλέγουν ελεύθερα συνεργεία χωρίς να χάνεται η εγγύηση ή να χρησιμοποιούν εφαρμογές τρίτων που βασίζονται σε δεδομένα του οχήματος. Επιπλέον, σε περίπτωση βλάβης, η άμεση πρόσβαση στα στοιχεία θα διευκολύνει τη γρηγορότερη ανίχνευση προβλημάτων.
Οι κατασκευαστές υποχρεούνται να προσφέρουν ξεκάθαρο μηχανισμό πρόσβασης, είτε μέσω εφαρμογής που θα είναι εγκατεστημένη στο αυτοκίνητο είτε μέσω διαδικτυακής πύλης. Από τον Σεπτέμβριο του 2026, όλα τα νέα μοντέλα θα πρέπει να είναι τεχνικά σχεδιασμένα ώστε να παρέχουν αυτόματα αυτή τη δυνατότητα.
Ο κανονισμός εγκρίθηκε από το Συμβούλιο της ΕΕ στα τέλη του 2023 και ισχύει άμεσα σε όλα τα κράτη-μέλη. Στη Γερμανία, το υπουργείο Ψηφιακών και Μεταφορών ετοιμάζει ειδική νομοθεσία για να καθορίσει τις αρμόδιες αρχές και το πλαίσιο κυρώσεων.
Παρά την ικανοποίηση των οργανώσεων καταναλωτών που βλέπουν περισσότερη διαφάνεια και ελευθερία επιλογής, οι βιομηχανικοί φορείς προειδοποιούν για ασαφή σημεία. Οι σύνδεσμοι Bitkom και BDI τονίζουν ότι χωρίς εθνικό πλαίσιο, δεν υπάρχουν σαφείς μηχανισμοί εφαρμογής.
Επιπλέον, ειδικοί σε θέματα προσωπικών δεδομένων ανησυχούν για πιθανές διαρροές ευαίσθητων πληροφοριών. Ο ADAC ζητά ειδικούς κανόνες για την αυτοκινητοβιομηχανία, ώστε να ληφθούν υπόψη οι ιδιαιτερότητες που σχετίζονται με τη συλλογή και χρήση δεδομένων από τα οχήματα.
Ήδη αρκετές μάρκες, όπως Audi, Ford, Mercedes, Seat/Cupra και Volkswagen, έχουν ανοίξει ενημερωτικές ιστοσελίδες με οδηγίες πρόσβασης για τους πελάτες τους.
Συνολικά, ο Data Act σηματοδοτεί ένα νέο κεφάλαιο: οι οδηγοί αποκτούν για πρώτη φορά ουσιαστικό έλεγχο στα δεδομένα των αυτοκινήτων τους, ενώ οι κατασκευαστές καλούνται να ισορροπήσουν ανάμεσα στη διαφάνεια και την προστασία της ιδιωτικότητας.